Mycene | ΜΥΚΉΝΗ
In Athene hebben we veel bouwwerken gezien die ontstaan zijn tussen 500 v.Chr. en 200 n.Chr. In Nafplio zagen we met de Palamidi iets uit 1700 n.Chr. We maken nu een hele grote sprong terug in de tijd als we naar Mycene gaan. De Myceense beschaving dateert terug tot ongeveer 2100 v.Chr., met een bloeiperiode tussen 1400 en 1200 v.Chr. Na een lange periode van verval en ellende werd de stad in 462 v.Chr. belegerd door Argos en verlieten de laatste bewoners hun stad.
Mycene was in haar hoogtijdagen de rijkste stad van Griekenland. Veel van de opgegraven schatten zijn bewaard gebleven en liggen in het Nationaal Archeologisch Museum in Athene. Je zou kunnen stellen dat Mycene misschien wel de bakermat is van de Griekse oudheid zoals wij die kennen. Hier werden voor het eerst aanwijzingen gevonden voor het aanbidden van de goden, waardoor je kunt denken dat veel mythes en legenden al bekend waren in de Myceense cultuur. Ook werd hier het Lineair B-schrift ontdenkt, een voorloper van het Griekse schrift. In de epen van Homeros lezen we dan ook veel terug over deze Myceense beschaving.
De Myceners waren een echt krijgsvolk. Ze bouwden vele nederzettingen en vestigden zich door heel Griekenland. Hun vestingen werden ommuurd met dikke muren, zoals je ze in Mycene nog kunt zien. Die muren worden al eeuwen 'cyclopenmuren' genoemd. De stenen die werden gebruikt waren zo groot, dat men dacht dat alleen Cyclopen ze op hun plek hadden kunnen krijgen.
In Mycene zien we tegenwoordig nog de ruïnes van een paleis. Een van de archeologen die zich veel met Mycene bezig hield, was Heinrich Schliemann. De nogal ruwe, ietwat lompe archeoloog heeft lang gegraven tot hij een gouden dodenmasker vond, waarvan Schliemann meteen zei: 'Ik heb Agamemnon in de ogen gekeken!' Net als zijn ontdekking van Troje bleek al snel dat Schliemann er een paar eeuwen naast zat: het masker bleek eeuwen ouder te zijn dan Agamemnon. De naam Agamemnon is wel voor eeuwig verbonden aan Mycene. We zien in Mycene verschillende plekken die aan hem of zijn familie gewijd zijn, zoals bijvoorbeeld de badkamer waar hij vermoord werd.
Iconisch voor Mycene is de toegangspoort van de burcht. Deze leeuwenpoort dankt zijn naam aan de twee afgebeelde leeuwinnen boven de poort. de leeuwinnen rusten met hun voorpoten op een altaar en op dat altaar staat een zuil. De leeuwinnen symboliseren de machthebbers van Mycene, die de stad (altaar en zuil) beschermen. Deze poort is het oudste grote beeldhouwwerk van Europa en dateert van de dertiende eeuw v. Chr. Ook zien we in Mycene verschillende ronde grafcirkels (A en B). In deze grafcirkels zijn 19 skeletten gevonden, die zeer kostbare grafgiften mee hadden gekregen en duidelijk hooggeplaatste personen in Mycene waren. Tot deze schat van gouden en andere kostbare voorwerpen bevond zich het bovengenoemde dodenmasker.
Net iets buiten de opgraving vinden we de Schatkamer van Atreus, een koepelgraf voor de vader van Agamemnon. Agamemnon kwam uit een vervloekt geslacht. Hieronder lees je een (korte.. ahem) versie van de vloek op het huis van Atreus.
De vloek op het huis van atreus
Het verhaal begint bij Tantalus, de overgrootvader van Agamemnon. Hij was een zoon van Zeus en onder de Olympische goden een geliefde gast. Deze status steeg hem echter nogal naar het hoofd toen hij besloot de Griekse goden te testen. Toen zij bij hem kwamen eten, wilde Tantalus wel eens zien of ze echt zo alwetend waren. Hij sneed daarom zijn zoon Pelops aan stukken en serveerde hem aan de goden. De goden hadden dit natuurlijk meteen door, met uitzondering van Demeter, die nog zat te sippen om het verlies van haar dochter Persefone. Als straf werd Tantalus naar de onderwereld verbannen. Daar moest hij tot zijn lippen in het water staan. Telkens als hij van de dorst een slok wilde nemen, zakte het water weg. Het fruit boven zijn hoofd bleef voor hem onbereikbaar. Hij vervloekte hierop zijn hele eigen nageslacht.
Pelops was door de goden weer tot leven gewekt. Zijn schouderblad had een stuk ivoor, aangezien Demeter dat opgegeten had. In de regio werd hij aanbeden, waardoor de Peloponessos naar hem vernoemd werd. Ook hij kreeg nogal last van zijn roem. Pelops wilde graag trouwen met Hippodameia. Dat ging echter niet zonder slag of stoot: Haar vader eiste een wagenrace tegen elke man die haar wilde schaken. Deze races won hij natuurlijk altijd, maar Pelops was slim en kocht Myrtilus, een bediende van de koning, om. Myrtilus maakte de wagen van de koning onklaar en Pelops won de race. Het delen van Hippodameia (zoals de afspraak was) en het delen van de roem kwam Pelops echter niet zo goed uit, dus vermoordde hij Myrtilus, die daarop het nageslacht van Pelops vervloekte.
Op dat moment had Pelops drie zoons: Atreus, Thyestes en Chrysippus. De laatste was zijn favoriet en de beoogd troonopvolger, maar dat zagen zijn halfbroers niet zo zitten. Atreus en Thyestes besloten Chrysippus te vermoorden. Zoals je al verwacht, loopt dat voor de heren niet zo goed af: Ze worden verbannen en trekken naar Mycene, waar ze een rol als regent krijgen nu hun koning tegen Athene aan het vechten is. In die strijd sneuvelt de koning en dus wordt Atreus de koning van Mycene. Hij trouwt met Aerope en belooft plechtig zijn beste lam te offeren aan Artemis, maar als hij een gouden lam ontdekt, vraagt hij zijn vrouw het te verstoppen.
Wat de arme Atreus echter niet weet, is dat zijn vrouw een affaire heeft... met Thyestes, zijn broer. Hij neemt wraak door de kinderen van Thyestes te koken en aan hun vader te serveren. Thyestes peuzelt de maaltijd vrolijk op, tot zijn broer hem de handen en voeten laat zien van de kleintjes. Thyestes wordt verbannen, omdat hij mensenvlees gegeten heeft en vraagt het orakel wat hij moet doen om wraak te nemen. Het orakel adviseert hem een kind te krijgen samen met zijn eigen dochter, Pelopia. Dit kind, Aegisthus, is dus het resultaat van incest, maar zal volgens het orakel wel Atreus vermoorden. Als een herder het jongetje vindt, brengt hij hem naar Atreus, die hem opvoedt, naast zijn eigen kinderen Agamemnon, Menelaos en Anaxibia. Als Aegisthus erachter komt wie hij is en wat Atreus gedaan heeft, vermoordt hij zijn opvoeder.
Als de Trojaanse Oorlog start, wordt Agamemnon gescheiden van zijn vrouw Klytaimnestra. Hij vertrekt naar Troje en na jaren van strijd kan hij eindelijk weer naar huis. In Troje heeft hij wel de prinses Kassandra geschaakt, die nu met hem mee naar Mycene gaat. Als hij bij thuiskomst in bad gaat, wordt hij vermoord.. door Klytaimnestra en Aegisthus. De moordenaar van zijn vader heeft in Agamemnons afwezigheid een affaire gekregen met Klytaimnestra. De vrouw van Agamemnon zat niet bepaald te wachten op de thuiskomst van haar man, nadat deze hun dochter Ifigeneia geofferd had aan Artemis. Na de dood van Agamemnon wordt Aegisthus zelf koning van Mycene.
Orestes, de zoon van Klytaimnestra en Agamemnon, is dan al een tijdje weg. Als hij terug komt en zijn zusje Elektra bij het graf van hun vader ziet, wil hij wraak nemen. Maar ja, wraak nemen zou betekenen dat hij zijn moeder moest doden. Zij was immers het brein achter de dood van Agamemnon geweest. Na veel wikken en wegen besluit Orestes Apollo te raadplegen, die hem adviseert zijn moeder te doden. Als Thessaliërs verkleed komen Orestes en zijn vriend Pylades in Mycene. Tijdens een feestmaal breekt Orestes met een harde klap van een hakmes de ruggengraat van Aegisthus, die stuiptrekkend sterft. Klytaimnestra komt de kamer binnen en ziet haar dode geliefde, maar lang treurt ze niet, want Orestes doodt ook haar. Hierop ontwaken de Furiën van de Onderwereld, want het doden van je moeder is nooit te billijken. De Furiën slepen hem voor het goddelijk tribunaal, waar Apollo hem verdedigt en Athena de beslissende stem heeft. Orestes wordt uiteindelijk vrijgesproken en de vloek op het geslacht van Atreus opgeheven.
